Yaşam Amacımı Nasıl Bulacağım?
Hayat sınırsız olasılıklarla doludur. İnsan bu sınırsız olasılıkları kendi faydasına çevirebilen muhteşem bir yaratımdır. İnsan hayatın sunduğu sınırsız olasılıklar arasından kendi büyük hikâyesini yazar. Yazdığı bu hikâyede kendi hayatının kahramanıdır ve adım adım yaşam amacını gerçekleştirip doyumlu ve tatminkâr bir hayat yaşar.
Bugün içinde bulunduğun koşullardan memnun olmayabilirsin. Henüz kendini adadığın ya da adamak istediğin yaşam amacının farkında da olmayabilirsin. Bu yazımda yaşam amacını nasıl bulacağından bahsedeceğim.
Yaşam amacı nedir?
“Yaşam amacı” dediğimiz şey zihninde nasıl çağrışımlar yaratıyor? Dünyaya mal olmuş bir insan, akımları başlatan, büyük toplulukları sürükleyen bir lider, tarihe adını yazdırmış bir kahraman mı geliyor aklına yaşam amacına sahip olan kişiler dediğimde? Yoksa hayatta kalmanın da bir yaşam amacı olabileceğini düşünenlerden misin?
İki uçta da salınmana gerek yok. Yaşam amacı herkes için vardır. Ancak yaşam amacını bulabilmiş ve bulmamış insanlar vardır. Yaşam amacını bulmuş ve yaşantısını o doğrultuda yaşayan insanları gördüğümüzde onlardan etkileniriz. Yaşam amacını bulamamış olanlarsa sıkıcı ve renksiz hayatlar yaşamaya mahkûmdurlar.
Her canlı yaşama içgüdüsüne sahiptir. Ancak yaşam amacı bu yaşama içgüdüsünü anlamlı hale getirir. Anlamlı bir yaşam, bireye hayatta olmaktan öte bir canlılık verir.
Yaşam amacı hayatını doyumlu bir hayat yapan, kendinin en iyi versiyonunu deneyimlemeni sağlayan, geri dönüp baktığında tatminkâr bir duyguyla içini dolduran, sana ne için yaşadığını ve iyi ki o amaç için yaşadığını hissettiren amaçtır.
Geriye dönüp baktığında yanlış amaç için yaşamamış olmak ise ancak bugünden doğru kararlar vererek yaratabileceğin bir gelecek ile mümkün olur.
Yaşam amacını bulmaya giden yol
Yaşam amacını bulmak için öncelikle bugününü çok iyi anlamalısın. Geçmişin, yaşadığın ve değiştiremeyeceğin bir gerçek… Geleceğin ise henüz gelmedi. Elinde sadece bugün var ve sen de yaşam amacına bugünden varacaksın.
Bugün yere tam ve sağlam basmalısın ki doğru bir geleceğe yönelebilesin. Tam ve sağlam dur ki bugün durduğun yerde, nereye gideceğini bilebilesin.
Nerede olduğunu bilmezsen nereye gideceğini bulamazsın.
Sen kimsin?
Hayatın en zor ama en önemli sorularından biri, “Ben kimim?” sorusudur. Bu soru bildiğin kadarıyla bugününü yaratmış, bugün anlayabildiğin kadarıyla da geleceğini yaratmaktadır.
Bugün yaşam amacın etrafında şekillenecek geleceğini yaratmak için biz de bu soruyla başlayacağız çalışmaya. Çünkü nerede olduğunu bilmek kim olduğunu bilmekle başlar.
Uygulama: Kim olduğunu bulmak
Bir kâğıda “Ben kimim?” yaz, saatinin alarmını 15 dakika sonraya kur ve bu soruya 15 dakika boyunca yazarak cevap ver.
Sen kimsin?
Kendini tanıtsan ne dersin?
Biriyle yeni tanışmış olsan kendini nasıl anlatırsın?
Aile hayatında sen kimsin?
Seni tanıyanların bildiğiyle sen kimsin?
İş yaşamında sen kimsin?
Çocuklara karşı sen kimsin?
Yaşadığın dünyaya ve diğer canlılara karşı nasıl birisin?
Peki ya seni kimsenin bilmediği halinle sen kimsin?
Bundan fazlası olabilir misin?
Bu uygulamayı 15 dakika boyunca yaptığında zaman zaman tıkanmış hissedebilirsin kendini. Çünkü en alışkın olduğun etiketlerini sıraladıktan sonra sanki başka sen yokmuş gibi gelecek sana. İşte tam da o zaman başlayacaksın kendin hakkında düşünmeye. Düşünmek sana farklı özelliklerini de hatırlatacak ve onları da sıralamaya başlayacaksın. Bu uygulamada en önemli olan hiç durmadan ve düşünmeden yazman. Yaz ki zihnin içindeki her şeyi olabildiğince döksün.
Bu uygulamayı tamamladıktan sonra derin bir nefes al, arkana yaslan ve yazdıklarını tekrar oku.
Hangileri zaten herkesin bildiği özelliklerin?
Hangilerini kimse bilmiyor?
Hangileri seni şaşırttı?
Unuttuğun ama aslında sende olmasından çok hoşlandığın özelliklerin var mı?
Peki ya sevmediğin özelliklerinden ne kadar bahsettin?
Seni zorlayan olaylar karşısında nasıl bir tavır takındığını da yazmış mısın?
Korkularına da yer vermiş misin yazdıkların arasında?
Kendimizi ilk önce iyi özelliklerimizle tanımlama eğilimi gösteririz. Oysa insan iyi özellikler, “kötü” özellikleri, korkuları, umutları, heyecanları, gizledikleri, herkese anlattıklarıyla bir bütündür.
Yazdıklarına bir de bu gözle baktığında belki bir 15 dakikaya daha ihtiyaç duyarsın, tüm özelliklerinle kendini anlatmak için: Tüm özelliklerinle sen kimsin?
İkinci 15 dakikayı da uyguladıysan şimdi sıra o yazdıklarına bakmakta. Derin bir nefes al, yazdıklarını oku ve şimdi düşün:
“Sen bundan fazlası olabilir misin?”
İnsanın potansiyeli muhteşem bir şeydir. İnsanı sınırlamak mümkün değildir. Dolayısıyla seni sınırlamak da mümkün değildir. Eğer kendini bütün boyutlarınla tanımayı başarırsan yapabileceklerine sen de şaşıracaksın.
Uygulama: Bütün boyutlarınla kendini tanı
Yaptığın bu iki uygulama sonunda elinde kendine dair yazdıkların ve daha fazlası olup olamayacağına dönük düşüncelerin var. Şimdi bunlar üzerinde düşünmeye devam ederken bu özelliklerini – ve varsa bunları yazarken aklına gelen diğerlerini- gruplamanı istiyorum senden.
- Güçlü yönlerin hangileri?
- Zayıf yönlerin hangileri?
- Seni korkutan ve hayatta tehdit olarak algıladığın özellikler ve durumlar hangileri?
- Hangi yönlerin ve yaşadığın durumlar birer fırsat olabilir?
Kendine güçlü sorular sor
Bu gruplama kendine daha objektif bir gözle bakmanı sağlayacak.
Orada güçlü olarak belirttiğin özelliklerinin parlamasına izin ver hayatında.
Zayıf bulduğun özelliklerini anlamaya çalış, onlarda gerçekten mi zayıfsın veya onları güçlendirme ihtimalin bir gelişim alanı olarak orada öylece bekliyor olabilir mi?
Korkularına ve tehdit olarak algıladıklarına bak sonra. Onlar gerçekten bir tehdit mi? Onları fırsata çevirme ihtimalin olsaydı nasıl olurdu? Onlardan korkmayan sen nasıl bir insan olurdun?
Fırsatlarına bak sonra. Fırsatların için harekete geçiyor musun? Fırsatlarını değerlendirmek için neler yapıyorsun, bir düşün.
Güçlü sorularıma devam ederek bu gruplama üzerinde biraz daha düşünmeni sağlayacağım.
- Güçlü olduğun yönlerinle sen kimsin?
- Güçlü yönlerini kullansaydın hangi zor durumların üstesinden rahatlıkla gelebilirdin?
- Güçlü yönlerini kullansan neyi başarmak isterdin?
Keşke’siz bir hayat mümkün mü?
Dilerim bugüne kadar “iyi ki” dediklerin “keşke” dediklerinden çok olmuştur. Ancak hayat övünçler kadar pişmanlıkları da getirebilir. Önemli olan pişmanlıklarına nasıl bakacağını bilmektir.
Uygulama: Hayata iki yönden bakmak
Bu uygulamada yine kâğıt kalem kullanacağız. Yazacağın kâğıdı bir çizgiyle ortadan ikiye ayır ve bir yanına hayatında “iyi ki” dediklerini yaz, diğer yanına ise hayatında “keşke” dediklerini.
Ardından da yazdığın her bir “iyi ki” için aşağıdaki soruyu cevapla:
- “İyi ki” dediklerini yaparken hangi güçlü yanlarını kullanmıştın?
Ve yazdığın her bir “keşke” için şu soruyu cevapla:
- Hangi güçlü yanlarını kullansaydın “keşke” dediklerini “keşke” olmaktan çıkarabilirdin?
Sahne senin!
İyi ki – Keşke çalışması bazen hüzün getirebilir. Ancak üzülme; sana daha önce de söylediğim gibi pişmanlıklara nasıl bakacağını bilmek hayatını değiştirir.
Hayatını bugün olduğu şekliyle kabul et; geçmiş yaşandı, bitti; gelecek ise senin ellerinde. Şimdi gel, buraya kadar yaptığın uygulamaların ve düşündüklerinin ışığında o geleceği yaratacak yaşam amacına doğru yol almaya devam edelim.
Uygulama: Yaşam amacına giden yol
Kapa gözlerini ve zihnini sakinleştir.
Kendini sahnede hayal et. Sahnedesin ve herkes seni alkışlıyor.
Sen en çok yapmak istediğin şeyi başarmışsın. Kendi hayatında bir yıldız gibi parlıyorsun. İnsanlara yaptıklarınla ilham vermişsin. Hatta senden ilham alanlar kendi hayatlarında fark yaratmışlar.
Alkışlar devam ediyor ve sen hayata karşı şükran dolusun.
O sahnede olan sen kimsin?
Kendi küçük kafesini açmış bir girişimci, üretim tesisini açmış bir iş insanı, doğaya yapılan katliamlara karşı duran bir aktivist, iş arkadaşlarına ve ekibine ilham olan bir lider, şirket hedeflerini layığıyla gerçekleştiren ve şirketini bir adım öteye taşıyan bir yönetici, ailesiyle mutlu bir yuva kurmuş, özel zamanlarını keyifle onlarla geçiren, onların ihtiyaçlarının farkında olan ve onlara alan açan bir insan, araştırmalar yapan ve bilime katkı sunan bir akademisyen, kendini insanlığın sağlığı ve iyiliğine adamış bir doktor, insanların düşünmesini, fark etmediklerini görmesini sağlayan bir yazar…
Sen bunlardan hangisisin? Bunlardan değilsen, sen kimsin?
Her insanın bir yaşam amacı vardır
Girişimci, iş insanı, aktivist, lider, yönetici, akademisyen… Bu liste uzar gider. Üstelik her girişimcinin amacı, her aktivistin çalışma alanı, yani herkesin amacı, alanı, hayali farklıdır. Dünyada kaç insan varsa o kadar yaşam amacı vardır ve bu listenin de o kadar maddesi olur.
O sahneye çıkan “sen” sana kendi yaşam amacını fısıldıyor. Duy onu. Duy ve yaşam amacını belirle. Bugününe ne kadar uzak olduğu önemli değil. Eğer bir çağrı varsa adımların da ona doğru şekillenir.
Bu süreçte güçlü sorular her zaman sana destek verecektir. Çünkü Koçluk kendi yaşam amacını bulurken de senin yanındadır.