Hayatını Yenilerken SWOT Analizinden Yararlan
İş hayatının içindeysen çok büyük olasılıkla SWOT analizi kavramını duymuşsundur. Hatta pek çok kişi gibi bu analizle birlikte yeni iş hedefleri belirlemiş de olabilirsin. Peki, bu analizi iş yaşantının dışına taşımayı hiç denedin mi?
Genelde iş yerinde kullanılan kavram ve teknikleri günlük hayatta kullanmama, günlük hayat pratiklerini iş hayatına getirmeme gibi alışkanlıklar geliştirildiğini görüyorum. İnsanlar yaşamlarını iş ve özel hayat olarak ikiye bölüyor ve bunun ardından bu iki hayatı birleştiremedikleri için yakınıyorlar. Oysa koçluk yaklaşımı insanı bir bütün olarak ele alır. Çünkü hayat bir bütündür. Ben de danışanlarımı ve menteelerimi hep bir bütün olarak görürüm. Onların da kendi hayatlarına bütünsel bakmalarını sağlarım.
Bu blog yazımda da kendi hayatına bütünsel bakarak hayatını yenilerken kullanabileceğin SWOT’u kişiselleştirmeni sağlayacağım.
SWOT nedir?
SWOT analizi adını Strengths, Weaknesses, Opportunities ve Threads kelimelerinin baş harflerinden alır. Yani güçlü yanlar, zayıf yanlar, fırsatlar ve tehditler SWOT analizinin bileşenlerini oluşturur.
SWOT analizi iş hayatında iş hedeflerini belirlerken kurumların kendi güçlü ve zayıf yönlerini bulmalarına, iş dünyasının fırsatlarını keşfetmelerine ve rakiplerinden veya piyasa koşullarından gelen tehditlere karşı yeni taktikler geliştirmelerine imkân tanıyan bir stratejik planlama aracıdır.
SWOT analizi son derece etkilidir. Güçlü ve zayıf yanlara bakarak bir yandan içsel bir değerlendirme imkânı sunarken, fırsat ve tehditlere bakarak dışsal değerlendirme de yapılmasını sağlar. Bu analizde ortaya çıkan her madde, öncelikle belirlenmiş, ardından konuşulup değerlendirilmiş olur. Bu da iş yaşamında kurum ve kuruluşlara geleceğe dönük bir öngörü kazandırır, aynı zamanda karar verme süreçlerini hem kolaylaştırır hem de daha doğru kararlar alınmasını sağlar.
Kendi hayatında öngörü kazanmak, kendin için daha kolay ve daha doğru kararlar almak istemez miydin? Kendi içsel güçlerini ve zayıflıklarını anlasan, dış dünyanın fırsat ve tehditlerinden farkındalıkla haberdar olsan hayatında neler daha farklı olabilir, düşünmüş müydün?
Ben kişinin kendisi için bütünsel olarak yapacağı SWOT analizine “kişisel durum analizi” veya “kişisel SWOT” diyorum. Hadi gel, nasıl yapacağına bakalım.
Kişisel SWOT nedir?
Kişisel SWOT seni, yaşamının tüm alanlarıyla birlikte bütünsel bir varlık olarak ele alır. Nasıl bir hayat yaşıyorsun, bu hayatta nasıl ilişkiler geliştiriyorsun, ailenle ve arkadaşlarınla ilişkilerin nasıl, nerelerde zorlanıyorsun, özel hayatında ve iş yaşamında neler yaşıyorsun, neler hissediyorsun, hangi alanlarda kendini geride hissediyorsun, hangi alanlarda sürekli başarısızlıkların var, kendini en çok hangi huyunla takdir ediyorsun, arkadaşların seni nasıl tanımlıyor? Bunlar ve bunlar gibi pek çok soruya yanıt arayıp bulacağın kişisel SWOT analizin, sana hayatının geri kalanını yaratırken ihtiyacın olan içsel gücünü geri kazandıran ve önüne geçemeyeceğin dışsal faktörlerin etkilerini görmeni sağlayan çok önemli bir araçtır.
Güçlü yanlar: Kendinde beğendiğin, başkalarının hoşuna giden, en çok takdir aldığın, başkası bilse de bilmese de senin kendinde olmasından hoşlandığın özelliklerin güçlü yanlarındır. Matematik becerilerin çok kuvvetli olabilir, çok iyi yemek yapabilirsin, taklit yeteneğin vardır, olayları rahatlıkla basitleştirip herkesin anlayabileceği hale sokuyorsundur, iyi tasarım yapıyorsundur, görsel yeteneklerin kuvvetlidir, iyi bir dinleyici olabilirsin, kodlama biliyorsundur, çok paran olabilir, yazma yeteneğini geliştirmişsindir ya da çok iyi konuştuğun birden fazla dil vardır. Bunlar senin hazinelerin, içsel veya zaman içinde içine işlemiş parçaların, hayatın boyunca seninle olmalarından mutlu olacağın özelliklerin…
Zayıf yanlar: “Zayıf yanlar” kavramını kullanmayı doğrusu pek sevmiyorum. Bunun yerine “geliştirilmesi gereken yanlar” daha iyi bir anlam ifade ediyor. Çünkü her şeyin gideceği daha ilerisi vardır. Bugünden daha iyi bir yarın mümkündür. Geliştirilmesi gereken yanların; hoşuna gitmeyen, seni başarısız ve tökezlemiş hissettiren, başkalarıyla ilişkilerine engel olan veya bu ilişkileri yıpratan, ilerlemenin önüne geçen, çevrendekilerin yakındığı özelliklerindir.
Güçlü yanlarını ve zayıf yanlarını bulmak için seni yakından tanıyan insanlarla bir araya gelebilir, onlara bu konudaki fikirlerini sorabilirsin. Çünkü bazen dışarıdan bir göz seni sana daha iyi anlatabilir, kendine itiraf etmekte zorlandıklarını sana netlikle fark ettirebilir.
Fırsatlar: Yaşamındaki fırsatlar yaşam yolunda henüz elinde olmayan ama olması mümkün, gidişata göre önüne çıkabilecek veya işine yarayabilecek durumlardır. Alanınla alakalı açık bir üst pozisyon, yeni üye olduğun bir dernek, hayatına yeni giren biri, ülke ve dünyadaki trend ve değişimler, az ilgilenilmiş alanlar, yeni fikirler fırsat alanlarıdır.
Tehditler: Durumlar, kişiler ve koşullar insanın hayatında birer tehdit olabilir. Tehditler seni yolundan etmek isteyen, yolunda ilerlerken tökezlemene neden olan veya ilerlemene engel olacak unsurlardır. İş yerinde işlerini zorlaştıran biri, ülkenin veya dünyanın ekonomik durumu, iklim krizi, rakiplerin, yürüdüğün yolda ilerlemelerine engel olduğun kişiler senin için tehdit olabilir veya tehdit haline gelebilir.
Yaşamına bütünsel bak
Kişisel SWOT’unu yaparken her bir bölüm için hayatında ne görüyorsan madde madde yazmalısın. Burada dikkat etmen gereken şey güçlü ve geliştirilmesi gereken yanlarının da fırsat ve tehditlerin de hayatının tüm alanlarını kapsamasıdır. Dilersen belli konular için daha küçük özelleştirilmiş kişisel SWOT analizleri yapabilirsin; ancak ne kadar geniş düşünürsen hayat vizyonunu o kadar rahat ortaya koyabilirsin. Ayrıca kendine bütünsel baktığında bazı alanlardaki güçlü yanlarının farklı alanlarda da işe yarayabileceğini ve seni hedefine ulaştıracağını da görmen mümkün.
Kişisel gelişimin ve ilerlemende, yaşamının hayal ettiğin hale gelmesinde, yaşamınla ilgili kararlar vermen gerektiğinde kişisel SWOT’un sana yol gösterecek.
Unutmadan; kişisel SWOT’unu belli aralıklarla güncellemeyi unutmamalısın. Çünkü hayat ilerledikçe hem sen hem başardıkların hem de çevren değişecek.
Kişisel SWOT’u hayatıma nasıl adapte ederim?
Hayattaki asıl amacımız kendimize doyumlu bir yaşam kurmaktır. Doyumlu yaşam, kendi potansiyelimizi ve yaşamı tüm yönleriyle deneyimleyebildiğimizde mümkün olur. Doyumlu yaşama giden yolda küçük hedefler ve küçük adımlar büyük başarılar doğurur.
Kişisel SWOT’unu hayattaki en büyük başarın olacak doyumlu yaşamına ilerlemek için kullanabilirsin.
SWOT’una bak:
Kariyer hedeflerin kişiliğinle uyuşuyor mu?
Kariyer hedeflerin için zayıf yönlerinden güçlenmesi gerekenler var mı?
Kariyer hedeflerin büyük bir tehdit altında ezilmeye mi mahkûm?
Kariyer hedeflerin için en iyi fırsat hangisi?
Potansiyelini ortaya çıkarmak için hangi alanlara yönelmen gerekiyor?
Hangi güçlü yönlerini hiç kullanmadın?
Hangi güçlü yönlerini kullanmak sana büyük keyif veriyor?
Hayatının senden bir karar vermeni bekleyen önemli alanları hangi özelliklerinle uyuşuyor?
Hangi ilişkilerin senin gitmek istediğin yönü destekliyor?
Hangi ilişkilerin sana zarar veriyor?
İçinde bulunduğun hangi durumlar gitmek istediğin yönde sana engel oluyor?
Bu sorular çoğaltılabilir. Kişisel SWOT’unu olabildiğince geniş ve dürüstçe yapmalısın ki oradan önceliklerini, yapmak istediklerini ve bunlar için ne yapman gerektiğini rahatlıkla bulabilesin.
Kişisel SWOT -daha önce de dediğim gibi- belirli konular için daha detaylandırarak da yapılabilir. SWOT’un esneyen, gelişen ve değişen bir yapı olduğunu unutmamalısın. Tıpkı sen ve yaşam gibi…
SWOT senin mevcut durumunu daha iyi analiz etmeni, kararlarını alırken kendi potansiyelini göz önünde bulundurmanı, hedeflerini koyarken kendinle uyumlu hedefler seçmeni, sana gelen tekliflerin veya karşına çıkan fırsatların seninle uyumlu olup olmadığını anlamanı sağlayacak. SWOT sayesinde gelişim alanlarını daha net göreceksin. Üzerine gideceğin alanları daha iyi analiz edeceksin. Kendini daha iyi değerlendirip güçlü yanlarını daha da güçlendirebileceksin. Dış dünyadan gelen tehditlere karşı hazırlıklı olabileceksin. Kendini değişen dünyaya uydurabileceksin. Önüne geçemeyeceğin olumsuzlukların seni olabildiğince az etkilemesini sağlayabileceksin. Zaman içinde yaptığın SWOT’lara baktıkça nereden nereye geldiğini göreceksin.
Doyumlu yaşama giden yol, hayatına yeniden bakmaktan geçiyor. Onun da ilk adımı iyi bir SWOT analizinden…
SWOT’unu yaparken ve yaşam hedeflerini belirlerken bir koçtan destek alabilirsin. Benimle çalışmak istersen de doyumlu yaşama giden yolu sana buldurmam için bana ulaşabilirsin.