Kendini Tanımak ve Kendini Bilmek için Koçluk: ELB Metodu Nedir?
25 yılı aşkın koçluk hayatımda, koçluğun muhteşem bir şey olduğunu defalarca deneyimledim. Deneyimlerimden ve öğrendiklerimden süzdüklerimi danışanlarımla, yetiştirdiğim koçlarla, menteelerimle paylaşmaktan hep çok büyük keyif aldım.
Bugün bahsettiğimiz “MCC Fatih Elibol ekolü” işte bu deneyim ve bilgiden besleniyor ve benimle ilerleyen tüm tüm menteelerimle birlikte koçluğun iyileştirici gücünü insanlara ulaştırıyoruz. Ve bugün bu koçlar Türkiye’de Gelecek Bugün Başlar Derneği çatısı altında buluşuyorlar.
Biz bu ekolün metodolojisine “ELB metodu” diyoruz.
ELB kısaltması “Enriching Life Bonds” deyişinin baş harflerinden oluşuyor. Bu İngilizce deyiş, “Yaşam bağlarını zenginleştirmek ve güçlendirmek” anlamına geliyor. Yani metodumuz “Yaşam bağlarını zenginleştirmek ve güçlendirmek için koçluk metodu” ya da sadece ELB metodu olarak adlandırılıyor.
ELB metoduyla kendilerine bakmaya cesaret eden insanlar; kendilerini, yani ihtiyaçlarını, güdülerini, arzularını, korkularını ve kendi oluşturdukları engelleri rahatlıkla fark edebiliyor, yöntemde kullanılan etkili koçluk teknikleriyle daha iyi ve mutlu yaşamalarını sağlayacak şekilde hayatla olan bağlarını zenginleştirebiliyorlar.
Kendini Tanımak ve Kendin Bilmek için Koçluk
ELB metodu tek bir koçluk sürecinin iki farklı yönünü vurguluyor: Kendini tanımak ve kendini bilmek.
Kendini bilmek, kendini sevmeyi içinde barındırıyor.
Kendini seven insan, kendi tüm potansiyeli ile var olabilir ve ileri gidebilir, daima ileri… Doğu felsefesi kendini sevmeyi öğütler.
Kendini tanımak ise daha çok Batı felsefesiyle bağdaşır. Bu fikri Sokrates’ten biliriz. Ancak Batı, kendini sevmeyi bencillik olarak görür. Çünkü kendini seven insan özgürdür. Oysa dünya bunu istemez.
Doğu kendini sevmeyi öğütler, ancak bu da tek başına yetersizdir. Çünkü yaşadığın dünya, deneyimlediğin potansiyel kişinin kendini sevmesine engel olur.
Bu nedenle ben kişinin önce kendini olduğu gibi kabul edip sevmesini, kendini olduğu gibi bilmesini ve kabul etmesini öğütlüyorum. Daha sonra da kişinin gerçek kendini tanıyacağını savunuyorum.
Kendini olduğu gibi görüp kabul edersen, kendini olduğun gibi seversen, kendini tanıyacaksın ve gerçek potansiyelini göreceksin.
Sınırların içinde yaşayan insanlar maalesef ki gerçek potansiyellerini hiçbir zaman keşfedemeyecek. Çünkü bunu görmek için özgürleşmek gerekir.
Kişi zincirlerini kırabilir ve gerçekten yaşamayı seçtiği hayatı yaşayabilir.
Kendini bilmek ve kendini tanımak madalyonun iki farklı tarafı gibidir, birbirini bütünler. Biri olmadan diğeri olmaz.
Bu iki yönün benzerliklerini ve farklılıklarını anlamak, gerçekten tanıyarak ve kendin olarak tatmin edici bir yaşam yaratmak güvenli bir yolda ilerlendiğinde son derece kolaydır. Ancak burada “güvenli yol” kavramı çok önemlidir; çünkü tüm süreç aslında psikolojik durum ve kavramlarla ilerler ve bu sürecin güvenli olması kritiktir.
Koçluk, bu yolu yürümek için iyi bir yaklaşımdır ve doğru koçlarla yönlendirildiğinde güvenli bir süreçtir.
ELB Metodu Nasıl Uygulanır?
ELB yöntemi 4 adımda uygulanır.
Ön Görüşme
Adımlara geçmeden önce, koçluk sürecinde yer alacak koçun ve danışanın birbiriyle uyumlu olduğundan ve/veya uyumlu olacağından emin olmak gerekir. Bu nedenle, ELB metodunu uygulamadan önce bir ön görüşme yaparız.
Bu görüşme, tarafların kişiliklerini, tutum ve davranışlarını, olaylara yaklaşımlarını ve uyuşup uyuşamayacaklarını anlamayı sağlar ve tüm süreci karşılıklı bir sözleşme ile güvence altına almayı amaçlar.
Ön görüşme 15 dakika sürer ve Transaksiyonel Analiz’in gücünden yararlanır. Koç, danışanın hayattaki motivasyonlarını, iletişim sürecinde nasıl davrandığını ve davranışlarının kaynağını anlar. Ayrıca bu kısa görüşmede danışanın bakış açısına vakıf olur.
Ayrıca, koçun NLP bilgisi ona danışanının dünyayı nasıl deneyimlediğini anlama fırsatı verir; görsel midir, işitsel mi, yoksa dokunsal mı? Böylece sürecin iki ortağı arasında koordinasyon sağlanır.
4 Adımda Koçluk
Ön görüşmenin ardından ilk koçluk görüşmesi planlanır ve koç danışanıyla buluşur. Böylece ELB yönteminin 4 adımlı süreci başlar.
- Adım: Bugün ne var?
İlk görüşmede koç, danışanın o gün konuşmak istediği konuyu anlar. Ardından konuyu netleştirerek danışanın mevcut durumunu, yani ne hissettiğini, ne düşündüğünü, neyi merak ettiğini veya hangi konularda gezindiğini anlar.
Burada dikkatli, yargısız ve anda kalarak dinlemek, etkili geri bildirimde bulunmak çok önemlidir. Ayrıca olumsuz kelime ve deyimlerden kaçınmak gerekir.
- Adım: Ne olsun istiyorsun?
Sonraki adım, danışanın seanstan çıkarken iç huzuru, mutluluk ve başarı hissetmesi için neye ihtiyacı olduğunun anlaşılmasıdır.
Bu bölüm, danışanın hayatındaki önemli inanç ve değerlerin belirlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, kim olmak istediğini ve nasıl bir hayat yaşamak istediğini netleştirmesine fırsat verir.
Burada, güçlü soruların yanında danışanın metaforları kullanmasını sağlamak gibi bazı görselleştirme teknikleri kullanılır. Bu teknikler sonuca hızla gitmeyi sağlar.
- Adım: Neye ihtiyacın var?
Üçüncü adıma geçerken koçun elinde iki önemli veri vardır: mevcut durumda ne var ve nereye gidilmek isteniyor. Bu iki veri, mevcut durum ile varılmak istenen yer arasındaki farkı tamamen açık hale getirir. Böylece üçüncü adımda, danışanın odadan çıkarken olmak istediği kişi olabilmesi, aradaki farkı kapatabilmesi için nelerin gerekli olduğu tartışılır.
Görüşme sırasında danışan kendi benliğine olduğu gibi bakma fırsatı bulur. Aradaki farkı ve eksiklikleri görmek genellikle danışanda güçlü duyguların ortaya çıkmasına neden olur. Koçun bilinçli müdahaleleriyle danışanın motivasyonu korunur ve asıl ihtiyaçlar gerçekçi bir biçimde belirlenir.
- Adım: Eylem planın ne?
İhtiyaçları belirlemek yeterli değildir, bu nedenle dördüncü adıma geçilir: yapılması gereken eylemler nedir?
Bu adımda eylem planının tüm maddeleri adım adım belirlenir. Hedefler SMART olarak netleştirilir. En önemlisiyse danışanın hedeflere ve eylem planına kararlılıkla bağlı kalmasıdır.
Görüşme; mevcut durum, adımlar, yapılacaklar ve taahhütler özetlenerek kapatılır. Taahhütlerde bulunmak hem koç hem de danışan için önemlidir. Taahhütler, seanstan sonra danışanın kendi kendine kaldığı sürece güç ve motivasyon katar. Böylece danışan, kendi başına kaldığında ne yapacağını bilmenin yanı sıra odadan mutlu, motive ve iç huzuru ile ayrılır.
ELB metodunu uygularken karşılaşılacak zorlukların üstesinden gelmek için 5 ipucu
Metot, danışanlarıyla ilerleme kaydedebileceklerine inanan koçlarda daha iyi çalışır. İnançsa deneyimden gelir. Bu nedenle, koçların karşılaşabileceği zorluklar görülmeli ve bunların üstesinden gelinmelidir.
Koçların bu metodu daha iyi uygulayabilmek için yapabilecekleri vardır.
1- Seans öncesi zihninizi boşaltın
İyi bir ELB koçu, berrak bir zihinle danışanlarıyla görüşmeye başlamalıdır. “Kendini ve egosunu” odanın dışında bırakmalıdır. Kendini danışanının iç sesi olmaya hazırlamalıdır.
2- Önyargılardan kurtulun
Her danışan, cinsiyet, din, ırk veya milliyet ayrımı gözetmeden, sadece insan olarak kabul edilmelidir. Çünkü önyargılar etkili dinlemeye ve geribildirim vermeye engel olur.
3- Oturumu gözden geçirin
ELB koçu her seanstan sonra seansı gözden geçirmeli, sorduğu soruların ve aldığı cevapların üzerinden geçmeli ve soruyu farklı bir şekilde sorduğunda ortaya çıkabilecek farklı durumları düşünmelidir. Bu seans sonrası gözden geçirmenin yazılı olarak yapılması daha faydalıdır.
4- Gözlem yapın
Bir ELB koçunun olabildiğince çok durumu gözlemlemesi gerekir. Hayatı, sosyoekonomik ortamları ve insan davranışlarını gözlemleyip anlayacağı bir laboratuvar olarak görmesi işinde başarıya erişmesi için çok önemlidir.
5- Kendi kendinizin koçu olun
Koçluk, koçlarda bedenlenmelidir. Bu nedenle iyi bir ELB koçu, sağlıklı ilişkiler kurabilmek için önce kendi kendinin koçu olmalı, yaşamındaki zor durumlarda koçluk becerilerini kullanmalı, şimdi ve burada yaşamalı ve güçlü iletişim becerileri geliştirmelidir.
ELB ile daha iyi bir dünya
ELB yöntemi kendi varoluşunu yaşamanın etkili bir yoludur. “Kendi tanımak ve kendini bilmek” hem koçların hem de danışanların hayatlarına yeni bakış açıları getirir. Ve ne mutlu ki, her ikisi de sorunlara değil çözümlere odaklanarak olumlu bir şekilde yaşamayı öğrenir.
25 yılı aşkın süreli deneyimimden süzdüğüm ELB metodunu menteelerimle ve sizinle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Koçluğun her geçen gün daha çok insanda bedenlenmesinin bizi daha iyi bir dünyaya taşıyacağına olan arzumuzla ELB koçları olarak dünyayı değiştirebileceğimize inanıyoruz.